Het grote Nederlandse vleesconcern Vion bouwt een runderslachterij in Leeuwarden om tot een fabriek waar alleen nog vleesvervangers worden gemaakt. Dat mag gerust worden gezien als een mijlpaaltje in de transitie van 'elke dag vlees op tafel' naar 'eet vooral plantaardig eiwit'. De runderen worden overigens wel nog altijd geslacht, maar op een andere plek. Vion produceerde al diverse niet-dierlijke eiwitproducten, gewoonlijk 'vleesvervangers' genoemd, maar breidt die productie uit nu daar voortdurend veel vraag naar is.

Vleesbedrijven handelen gewoonlijk in geslachte koeien, varkens en andere dieren, maar breiden hun business nu uit naar kweekvlees en vleesvervangers. Dat is een rationele overweging: de West-Europese markt voor vlees groeit al enige tijd niet meer en lijkt te zullen afnemen. "De consument wil proteïne. Dat kan met vlees. En dat kan met plantaardige eiwitten", zei John Morssink, financieel directeur van vleesconcern Vion tegen het Financieele Dagblad.

Het is binnenkort mogelijk om sojabonen te oogsten die een flinke hoeveelheid varkensvlees bevatten. Dat is het resultaat van een bijzondere vorm van genetische manipulatie: in sojabonen is een stukje genetisch materiaal van varkens ingebouwd. Dit product wordt 'piggy sooy' genoemd, een engelstalige woordspeling van pig (varken) en soy (soja). In Nederland en Europa zal het niet te koop zijn.

'Zeefruit' is de benaming voor een een grote variëteit aan eetbare dieren uit zee: mosselen, oesters, garnalen, krab, kreeft, inktvis en nog veel meer. Allemaal net zo gezond als vis, als je ze tenminste niet vet en melig gaat frituren.

Veehouderij en vlees eten zijn verantwoordelijk voor vrij veel schade aan het milieu. Daarom is het goed om te proberen om eiwitten (proteïne) meer en vaker te halen uit planten dan uit dieren. Omdat overheid, wetenschap en bedrijfsleven de noodzaak van deze ‘proteïnetransitie’ inzien, werken zij samen in de Green Protein Alliance.

De meeste mensen vinden vlees eten lekker. Bovendien biedt vlees diverse eiwitten die belangrijk zijn voor onze gezondheid. Helaas gaat de productie van vlees gepaard met ernstige milieuproblemen (stikstof, ammoniak). Die problemen staan onder meer hier en hier beschreven op de website van Schouten Food, producent van plantaardig eiwitrijke voeding. Maar lees het nu snel, want boze (vleesproducerende) boeren hebben met een tractor-blokkade geëist dat Schouten de teksten op de website aanpast.

Als we vlees willen eten, moeten we dieren doden – 't is niet anders. Maar het kan wel anders wórden: vlees kweken zonder dieren. In een laboratorium lukt dat al.

Insecten vormen prima voedsel voor mensen. Niet om zo rauw op te eten, maar verwerk: eventueel harde delen eraf, en dan koken, bakken of frituren. Net als met garnalen eigenlijk.

Garnalen maken een normaal onderdeel uit van ons menu. Niet iedereen lust ze, anderen smullen ervan. Waarom zouden we dan geen wormen eten? Dat is toch net zoiets. En je kunt ze nog makkelijk kweken ook.

'Kip in een nieuw jasje', zo noemt fabrikant Enough zijn nieuwe product Abunda: eiwit geproduceerd door schimmels. De vergelijking met kip is omdat dit industrieel vervaardigde eiwit veelzijdig bruikbaar zal zijn in talloze gerechten en eiwitrijke producten. Bedoeling is om in eerste instantie 10.000 ton per jaar te produceren, maar dat duurt nog even want de bouw van de fabriek in Sas van Gent is pas vorige week begonnen.

Eiwit heeft een mens nodig in zijn voedsel, absoluut. Maar dat hoeft niet per op de traditionele manier, dus van vlees, kip of vis, of zuivel en eieren. Steeds slimmer zijn de methoden om eiwit te winnen uit planten of uit niet-traditionele dieren zoals insecten of wormen. Het kan zelfs uit afvalresten van planten, zoals uienschillen, knoflookresten of zelfs schimmels. Maar daarvoor moeten boeren, bedrijven en de politiek wel aan de slag, en graag snel, zo beschrijft een artikel van NOS.

Gaan we massaal over op kweekvlees? Komen er 3D-geprinte ziekenhuismaaltijden? Dat soort vragen komen aan de orde tijdens ‘Food to be’, een expositie van 30 mei t/m 5 juni in Eindhoven. Met onder meer op 1 juni discussie met staatssecretaris Martijn van Dam over zijn ‘Visiedocument voeding’ (download pdf).

Vlees eten we om het eiwit. Meestal van runderen of varkens. Of kippen, en vis kan ook. Desnoods garnalen, en zelfs insecten schijn je te kunnen eten. Maar kleiner moet het niet worden. Let op: microscopisch kleine algen kunnen dé eiwitbron van de toekomst worden.