Ons lichaam heeft voedingsstoffen nodig. Voor energie, en om te groeien natuurlijk, maar ook om voortdurend ons lijf te vernieuwen. Vind je jezelf de beste voeding waard? Wie veel rommel in zijn body stopt, kan niet verwachten dat dat resulteert in een gezond lichaam.
• Energie – Ons lichaam heeft elke dag energie nodig. Energie krijg je van bijna elk soort eten, maar vooral van suiker en vet. Een dagje zonder nieuwe energie is meestal goed te doen: je lijf heeft voldoende in voorraad. De energie die je wel eet, maar niet verbruikt, wordt omgezet in vet.
• Groeien – Kinderen moeten nog veel groeien. Voor hen is het belangrijk om voortdurend allerlei soorten voedingsstoffen binnen te krijgen. Dus gevarieerd eten - daar moeten ouders op toezien. Voor voldoende energie zorgen kinderen zelf wel.
• Vernieuwen – Elke paar jaar is elke cel in ons lichaam (behalve zenuwcellen) helemaal vernieuwd; aan de buitenkant, bij huid, haar en nagels, is die permanente vervanging goed te zien. Wie gunt zichzelf niet de beste voeding voor een prachtig lijf?
Eiwit, vetten en koolhydraten
De nuttige stoffen in voeding zijn op te delen in drie hoofdgroepen: eiwitten, koolhydraten en vetten. Plus vitaminen en mineralen, en water. Ze hebben globaal de volgende functies:
- eiwit is nodig voor de opbouw en het onderhoud van het lichaam
- koolhydraten (suiker, meelproducten) leveren energie
- vet levert energie en bouwstoffen en er zitten vaak vitaminen in
- water is echt overal voor nodig
- zouten leveren onmisbare bestanddelen voor opbouw en onderhoud
- vitaminen en spore-elementen zijn onmisbare specifieke deeltjes voor opbouw, onderhoud en functioneren van het lichaam
Rijke voeding: van alles wat
Rijke voeding is eten waar alle benodigde stoffen in zitten, ook vitaminen en mineralen. Dat is niet hetzelfde als 'vullende' voeding: dan heb je het gevoel vol te zitten, meestal omdat je gewoon veel, of vrij vet hebt gegeten.
Wie echt in de groei is, of krachtsport bedrijft, kan prima vlees eten. Wielrenners eten dagelijk borden vol met pasta, maar verbruiken al die ernergie ook elke dag weer. Wie zich wat slapjes voelt, doet er goed aan fruit te eten: daarin zitten vitamines en koolhydraten, en bijna geen vet; vlees kan ook kracht geven.
Eiwit
Bijvoorbeeld: vlees, kip, vis, ei, maar ook wel kaas, erwten en bonen.
Nut: bouwstof voor het lichaam (voor opbouw en onderhoud).
Essentie: alle eiwit/vlees is opgebouwd uit 23 aminozuren; daarvan zijn er voor mensen 8 essentieel (en dus absoluut nodig), omdat ons lichaam de andere zelf kan opbouwen uit de brokstukken. Zie ook onze toelichting over eiwitten.
Koolhydraten
Bij voorbeeld: suiker, snoep, meel, pasta, aardappelen.
Nut: energie, die vrij snel na het eten vrij komt.
Essentie: de meeste koolhydraten verteren makkelijk en leveren dan energie. Suiker verteert supersnel en is eigenlijk junkfood: je lichaam krijgt snel calorietjes, maar hoeft daar weinig voor te doen, en komt al gauw andere noodzakelijke voedingsstoffen tekort. Zie ook bij koohydraten.
Vetten
Vetten zijn er in vele soorten: dierlijk en plantaardig, hard en zacht, verzadigd en onverzadigd, cis en trans. Heel kort door de bocht gezegd zijn de gezondere vetten: plantaardig, zacht, onverzadigd, cis. En die andere (dierlijk, hard, verzadigd, trans) zijn meestal ongezond. Bij het Voedingscentrum zijn twee documenten gratis te downloaden de Vetwijzer en een Vet-brochure. Of kijk eerst bij onze eigen toelichting.
Water
De mens bestaat in gewicht voor pakweg driekwart uit vocht. Water speelt een rol in alle processen en in elk lichaamsdeel. Zonder het drinken van water (ook in de vorm van thee, bier of sapjes) gaan we vrij snel dood. Kijk voor info over water onder meer bij Kraanwater.nu.
Zouten
Zout bestaat er in vele soorten. Chemisch gezien bestaan ze allemaal uit een metaalatoom plus iets anders. Vooral die metaalatomen (natrium, kalium, calcium, ijzer, zink) hebben we nodig. Maar zouten zorgen er ook voor dat onze lichaamscellen niet verwelken als een bloem die in een lege vaas staat.
Vitaminen en mineralen
Vitaminen hebben we in zeer geringe hoeveelheden nodig. Wie normaal, gevarieerd eet, krijgt vrijwel altijd voldoende binnen. Bij een gebrek aan vitaminen ontstaan al gauw ziektes en zwakheden. Een overdadig gebruik, via pillen bijvoorbeeld, kan ook tot problemen leiden.
Mineralen zijn alle andere (chemische) stoffen die ons lichaam nodig heeft: ijzer, koolstof, stikstof en heel veel andere elementen. Lees meer bij 'Vitaminen'.
Vezels
Vezels zijn moeilijk of niet verteerbare delen van voeding. Onze darmen hebben daar dus 'moeite mee'. En dat is goed, want moeite doen betekent een soort gymnastiek. Vezels vormen vaak een goede voedingsbron voor de vele miljarden bacteriën die we in onze buik hebben. Die bacteriën zetten vezels ten dele om in stoffen waar we toch iets aan hebben.