Gezond eten en lekker leven zijn twee zaken die heel goed samengaan. Wat een gezond voedingspatroon is, weet vrijwel iedereen wel ongevéér: vers, groenten, fruit en afwisseling. Wie echt álles wil weten over gezond eten en leven, kan zich extreem gaan verdiepen in producten, stofjes, moleculen en nóg kleiner en kan zo in de verwarrende wereld van de kwantumbiologie tot boeiende ontdekkingen komen.
Wie het meer precies wil weten, kan focussen op bepaalde producten; bijvoorbeeld fruit met extra vitaminen, of superfoods, of gegarandeerd gifvrije groenten, of een uitgekiende mix van plantaardige eiwitten.
De echte freaks duiken er nog dieper in: zij willen alles weten over ‘stofjes’, zoals vitaminen, enzymen, (geen) antibiotica, omega-3 en omega-6 vetzuren, snelle of langzame koolhydraten.
Het kan nóg preciezer: de werking van voedsel bekijken op moleculair niveau. Een uitvloeisel daarvan is bijvoorbeeld de moleculaire keuken.
Om te weten hoe je eetpatroon uitwerkt op je gezondheid, is het goed om te letten op de darmflora: de vele miljarden bacteriën in je darmen. Want zíj zijn het die jouw lichaam voeden, en jij voedt de bacteriën. Dit alles werkt natuurlijk ook op moleculair niveau.
Maar het bestuderen van de spijsvertering kan nóg nauwkeuriger: op sub-moleculair en zelfs sub-atomair niveau. Want om bijvoorbeeld de werking van enzymen te begrijpen, moet je kijken naar de vorm van die ingewikkelde moleculen, zo is al tientallen jaren bekend. Hoe een enzym binnen zijn ‘reactiecentrum’ andere moleculen (eiwit, koolhydraat of vet) weet te kraken, is nog altijd niet precies opgehelderd.
Dankzij diverse recente wetenschappelijke inzichten is er nu ook meer duidelijkheid over de precieze werking van enzymen. Het is een ingewikkeld verhaal, maar voor de liefhebbers alvast dit: hier komt kwantumtunneling van elektronen en protonen aan te pas. Alleen op die manier is het ‘kraken’ van grote voedselmoleculen te verklaren.
Een uitgebreide uitleg van dit proces staat in het vorige week verschenen boek ‘Hoe leven ontstaat’. Geschreven door de wetenschappers Jim Al-Khalili en Johnjoe McFadden; ISBN 978 90 450 2930 6.
In dat boek leggen zij ook geduldig uit hoe zalmen kunnen ruiken welke rivier zij moeten opzwemmen om terug te keren naar hun geboortegrond, en hoe een roodborstje min of meer kan zien waar het zuiden of het noorden ligt. En ook dit allemaal dankzij kwantumeffecten.