Supermarkten hebben iets dubbels. Aan de ene kant zijn ze super, want ze hebben van alles en zijn niet heel duur. Aan de andere kant proberen ze het totaalbedrag aan de kassa zo hoog mogelijk te maken.
Machtig
Supermarkten zijn ook behoorlijk machtig. Want zij bepalen in grote lijnen wat wij consumenten aan boodschappen kunnen doen. En aan fabrieken en boeren kunnen zij eisen stellen over de kwaliteit en de prijs van de producten.
Wat je bij een supermarkt koopt, is bijna altijd van goede kwaliteit. De winkel gunt ons natuurlijk het beste. Maar ze gunnen vooral ook zichzelf het beste: tevreden klanten die terugkomen. En dat lukt alleen als er geen gedonder is over de kwaliteit.
Eisen stellen
Die kwaliteitseisen stellen supermarktketens meestal ook aan hun leveranciers: fabrieken of boeren. Dat pakt gunstig uit voor consumenten. Al wordt het soms ook te gek: boeren die de melk nóg goedkoper moeten leveren, of tuinders die paprika's onder de kostprijs moeten verkopen.
Dit laatste is eventjes leuk voor de consumenten. Maar het gaat al gauw ten koste van de kwaliteit. En zeker ten kosten van de boeren en tuinders.
Wijzen naar elkaar
Supermarkts en leveranciers wijzen naar elkaar als het om macht(smisbruik) gaat:
- De brancheorganisatie van de supermarkts (CBL) vindt dat vooral de leveranciers erg machtig zijn.
- De agrarische sector wijst (net als Tros Radar) op een EU-rapport over machtsmisbruik door supermarkts.
De Rijksoverheid wil te grote marktmacht voorkómen.
Supermacht, een site over de macht van supermarkts, is hier ook duidelijk over.
Over de macht van verschillende marktpartijen heeft de Amerikaanse deskundige Micheal Porter een model gemaakt: het vijfkrachtenmodel.
