Hoe kun je snel zien of een product gezond is of niet? Het beste antwoord is: dat kun je niet altijd snel zien. Dan bedoelen we niet dat een appel altijd gezond is behalve als die van binnen verrot is. En je kunt van een zak patat ook niet altijd zeggen: ongezond! Want af en toe een goed gebakken frietje, vooral als je echt honger hebt en wel wat zout kunt gebruiken: niks mis mee.
Vinkje, stoplicht of iets anders
Het zijn vooral de vele samengestelde en verpakte voedingswaren waarvan je niet snel kunt beoordelen of die wel zo gezond zijn. Tot voor ruim een jaar geleden kenden we in Nederland het groene of blauwe 'vinkje', waarmee werd aangegeven dat het betreffende product niet het slechtste in zijn soort was. Duidelijker is het 'stoplicht': groen is goed, rood is niet goed, en oranje net daartussenin. Maar dit stoplicht wordt eigenlijk alleen in Engeland gebruikt.
Stoplicht met vijf kleuren
De jongste poging tot een gezondheidslabel is de Nutri-score. Dat is eigenlijk ook een 'stoplicht', maar net even iets genuanceerder. Hier niet slechts drie kleuren, maar vijf, gekoppled aan de letters A, B, C, D en E. Die Nutriscore is een Frans bedenksel, ook reeds in gebruik in Spanje en België, en druk in discussie in Nederland. Het idee lijkt aardig, maar kennelijk is onvoldoende nagedacht over de criteria op grond waarvan een product een bepaalde kleurenscore krijgt.
Olijfolie en verpakte koekjes
Want wat blijkt? Cola light scoort lichtgroen (B) en sommige frieten of andere te bakken 'vette snacks' scoren zelfs een A. Terwijl olijfolie, dat algemeen wordt beschouwd als hartstikke gezond, slechts een D scoort (want 'te vet'?) en traditionele Iberico-ham zelfs een heel slechte E. Hoe doen die Fransen dat, zo vragen voedingskundigen in Nederland zich nu af.
De Consumentenbond voorzag zelf vijftig tussendoortjes (per stuk verpakt in plastic) van een Nutri-score en zag toen dat veel daarvan helemaal niet gezond waren. Ja, duh...
Op grond waarvan?
De conclusie is voorlopig daarom dat die Nutriscore op zich een bruikbaar logo kan zijn voor onduidelijk samengestelde, verpakte etenswaren. Het kan genuanceerder zijn dan het 3-kleuren stoplicht, maar dan moet er wel goed worden nagedacht over de criteria waarop voedingsmiddelen worden beoordeeld.
Kies voor vers, zonder logo
En dan nog iets: de beoordeling van een afzonderlijk product kan nuttig zijn. Veel belangrijker is dat je let op je hele voedingspatroon. Kies voor verse waren, mijd zoveel mogelijk het 'lekker makkelijke' onduidelijk rommel-eten. Kies voor veel groente en fruit, met of zonder vlees maakt niet uit als je maar voldoende eiwit binnen krijgt, varieer, wees matig met zoetigheid en beweeg voldoende. Dan staan bijna automatisch alle stoplichten voor je op groen.