Melk is het eerste voedsel dat ieder mens krijgt - van de eigen moeder. Dat moet dus wel krachtvoer zijn. En dat is het ook - maar vooral voor babietjes. Volwassenen hebben meer aan zuivel in de vorm van karnemelk, yoghurt, kwark of kaas.
Het belang van zuivel voor een goede, volwaardige voeding kan moeilijk worden overdreven. In (koe)melk zitten diverse nuttige voedingsstoffen. Het gaat dan zowel om de basisstoffen zoals eiwitten, calcium en melksuiker, alsook om heel kleine hoeveelheden stofjes met een medicinale werking.
Zo mogelijk nóg beter voor de gezondheid zijn de diverse stammen melkzuurbacteriën die aan zuivel kunnen worden toegevoegd. Daar zijn honderden, misschien wel duizenden onderzoeken naar gedaan, met vrijwel allemaal positieve resultaten.
Soms hebben mensen last van een koemelk-allergie. In dat geval verdraagt men meestal wel geitenmelk.
Veelzijdige grondstof
Melk moet vóór het drinken worden verhit om eventuele ziektekiemen te doden en is daarna, ook gekoeld, maar beperkt houdbaar. Daarom is het zeer prettig dat van melk veel andere producten kunnen worden gemaakt die bijna allemaal langer houdbaar zijn. De oudste voorbeelden zijn boter en kaas, evenals karnemelk en yoghurt.
- Boter is eigenlijk gewoon melkvet. Daar kan weinig mis mee gaan; het kan alleen ranzig worden.
- Kaas is ingedikte melk waar enzymen en bacteriën op inwerken. Over de hele wereld ontdekten mensen het proces van kaasmaken, wat leidde tot een enorme hoeveelheid verschillende soorten kaas. Dit voedsel blijft enkele weken tot soms langer dan een jaar goed, eventueel ongekoeld.
- Karnemelk en yoghurt ontstaan door de goedgekozen inwerking van melkzuurbacteriën. Door die bewerking (fermentatie) veranderen de eiwitten en wint melk nog aan gezondheidskracht. Elke ochtend een glaasje karnemelk (gewone of heel bijzondere) drinken is echt heel gezond. Melkzuurbacterieën ( lactobacillus) zijn uiterst nuttige organismen. Sommige daarvan kunnen ziektes tegengaan, zelfs kanker. Zie bijvoorbeeld dit bericht.
- Zuiveltoetjes zijn er in een enorme variatie. Die zijn er vooral voor het lekker. De meeste zijn niet echt ongezond maar wel behoorlijk zoet en soms vrij vet. Er zijn ook heel gezonde toetjes.
Kijk verder bij deze zuivelsites:
Zuivelengezondheid, ook voor diëtisten
Zuivelonline, met links naar boeren en tips voor kids en het basisonderwijs
Voedingsmagazine, populair-wetenschappelijk
Deze eerste die site zijn opgezet vanuit de zuivelindustrie, en hebben deels het karakter van promotie.
Zuiverzuivel, over biologische zuivelboeren
Ikeetzuivelvrij biedt een anti-geluid tegen zuivel
Een blog op NRCnext geeft wetenschappelijk onderbouwd weerwoord.