Om van cacaobonen lekkere chocola te maken is niet zo simpel. Als het even tegenzit smaakt chocola te zoet of juist te bitter, is het te vet of te korrelig, smelt het te snel of blijft het te hard. Raar: cacao groeit in Afrika, maar in Europa maken ze de lekkerste chocola.
Verzamelvrucht
Cacaobonen zitten met 30 tot 40 stuks tegelijk in een grote verzamelvrucht, die de vorm heeft van een kleine rugbybal, pakweg 20 cm lang. Ze groeien aan bomen die vijftien meter hoog kunnen worden, maar op de plantages een stuk lager worden gehouden.
De bonen worden eerst gedroogd en gefermenteerd (inwerking van nuttige bacteriën). Daarna gaan ze op transport naar de chocoladefabriek. Daar worden ze gebrand, gepeld en gemalen. Vervolgens wordt er veel vet (cacaoboter) uit de substantie geperst. Wat overblijft is cacaopoeder.
Smelt op de tong
Na enkele zuiveringsstappen worden boter en poeder weer samengebracht tot de gewenste smaak en structuur. Meestal wordt ook suiker toegevoegd, vaak melk en soms ander smaakstoffen. Het mengen luistert vrij nauw: chocola moet pas smelten bij 35 tot 37 graden (dus in de mond), en niet eerder.
Teelt
Cacaobonen worden geteeld op grote plantages, of door kleinere boeren. Vooral die laatsten hebben er vaak moeite mee om een goede prijs voor hun oogsten te krijgen. Er worden vaak afspraken gemaakt over minimumprijzen, maar evenzovaak zijn er leveranciers die die afspraken ontduiken.
Bij chocola van FairTrade gelden die bezwaren niet. Chocola met het keurmerk Utz is vooral niet-milieuverwoestend geproduceerd, en voor de chocola van Tony Chocolonely is beslist geen moderne slavenarbeid ingezet. Een actueel en compleet overzicht van de duurzaamheid van chocola is te vinden bij de Cacaobarometer (engelstalig, maar veel beeld).
Van de indianen
Chocola is ruim vijfhonderd jaar geleden door de Spaanse veroveraars meegenomen vanuit Midden-Amerika. Of beter gezegd: de cacaoboon, want de indianen konden er maar nauwelijks chocola van maken. Brazilië is nu een van de grote leveranciers van cacaobonen. De belangrijkste herkomstlanden zijn: Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Maleisië.
Al in de Gouden Eeuw was Amsterdam dé wereldhaven voor de overslag van cacao - en dat is nog steeds een beetje zo. Het is daarom geen wonder dat in en rond Amsterdam veel grote chocolademerken ontstonden. Zie ook bij het Chocoparadijs.
Meer over chocola maken en de historie van het product op Food-Info.