Bijna een kwart van alle Nederlanders kampt met problemen aan maag, darmen of lever. Dat meldde de Maag Lever Darm Stichting begin mei 2019 op basis van onderzoek dat het RIVM voor hen had uitgevoerd.
Kijken we naar alle chronische aandoeningen, dan heeft de helft van alle ouderen daar last van, en één op de drie heeft zelfs meerdere chronische ziektes of aandoeningen.
Dat is toch niet normaal?
"Dat vinden we kennelijk normaal", merkte prof Hanno Pijl, internist-endocrinoloog en hoogleraar diabetologie aan het LUMC in Leiden. "Het lijkt wel alsof we denken dat chronische ziektes nu eenmaal bij de ouderdom horen. Maar dat hoeft helemaal niet."
Pijl verwijst graag naar de zogeheten 'blue zones', enkele regio's verspreid over de aardbol waar mensen opmerkelijk veel ouder worden in goede gezondheid. Goede genen en klimaat kunnen daarbij een rol spelen, maar in al die 'blue zones' ontbreekt het vaak aan stressfactoren als een druk en jachtig bestaan met bijbehorende ongezonde leef- en eetgewoontes.
Industrieel bewerkt voedsel
"Wat maakt ons ziek?", vroeg Pijl zich af, op 6 mei 2019 in debatcentrum de Rode Hoed in Amsterdam. Daar was de slotbijeenkomst van een serie bijeenkomsten met de titel 'It's the food, my friend'. Het ging nu vooral over voedseltrends zoals vegan en leefstijlgeneeskunde. Pijl focuste vanuit zijn deskundigheid op voedsel als ziektemaker. "Industrieel bewerkt voedsel maakt ons ziek", stelde hij onomwonden, en weet zich daarin gesteund door veel onderzoek.
Dat werk zo: in industrieel bewerkt voedsel is vaak van alles toegevoegd, zoals smaakstoffen, verkeerde vetten, suikers en zout. "Onze maag en darmen registreren wat we eten, en geven dat door aan ons brein. Dat stuurt vervolgens stofwisselingsprocessen aan. Maar door alle toevoegingen, vooral van smaakstoffen, raakt een juiste registratie van de voedselinname in de war en daarmee ook de stofwisseling." Dat veroorzaakt op zijn beurt allerlei onstekingen in het lichaam, ook in het brein. Met als gevolg chronische aandoeningen.
Alle medicijnen weg door andere voeding
Pijl meldde een sterk verhaal, op film vastgelegd, over een man die 14 jaar lang medicijnen slikte tegen diabetes, te veel cholesterol en hoge bloeddruk. Hij stapte over op een gezond eetpatroon en na een tijdje kon hij al zijn medicijnen laten staan. Dat 'tijdje' duurde niet langer dan ... twee dagen. Professor Pijl toonde zijn elf adviezen die hij voor al zijn patiënten heeft. Maar hij kon het nog korter samenvatten, in drie punten:
1. Eet zoveel mogelijk onbewerkt
2. Varieer
3. Niet te veel
+. Voor zieke mensen kan een afwijkend advies gelden.
Vegan soms sterk bewerkt
Allemaal koek en ei was het niet in de Rode Hoed. Er was veel aandacht voor vegetarisch eten (of 'vegan food' zoals dat tegenwoordig heet) en Mark Kulsdom, de producent van de Nederlandse 100% plantaardige 'weedburger' met onder meer zeewier uit de Oosterschelde, mocht zijn waren aanprijzen en laten proeven.
'Maar vegan food en allerlei vleesvervangers zijn toch vaak juist behoorlijk sterk bewerkt', opperde een discussiant. Daar valt weinig tegenin te brengen. Toch is de sterke groei van 'vegan fastfood' positief, vond spreker Natascha Kooiman, zelfbenoemd 'sustainability rebel'. "Zo kan de consument vast wennen aan plantaardig voedsel. De volgende stap is om te kiezen voor verse plantaardige producten."
Zie ook een complete videoregistratie (ruim 2 uur) van de bijeenkomst in de Rode Hoed.